14 czerwca – Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych

Przedstawiciele dyrekcji i pracowników Miejsca Pamięci Auschwitz, wraz z Dyonizym Lechowiczem, byłym więźniem obozów Auschwitz oraz Mauthausen-Gusen, złożyli 14 czerwca wieniec pod Ścianą Straceń przy bloku 11, upamiętniając Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych.

74 lata temu niemieccy naziści przewieźli z więzienia w Tarnowie i osadzili w nowo powstałym obozie koncentracyjnym Auschwitz grupę 728 polskich więźniów politycznych. Data ta uznawana jest za początek funkcjonowania obozu.

Przed południem, w intencji ofiar nazistów, odprawiona została również msza święta, której przewodniczył ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej biskup Roman Pindel. Duchowny podkreślił w homilii, że stając przed ołtarzem, uświadomił sobie, iż po raz pierwszy odprawia eucharystię w miejscu kaźni taki wielu ludzi. — Sprawujemy ją dla upamiętnienia początku obozu, pierwszych więźniów, którzy tu przybyli — podkreślił. W sposób szczególny wyróżnił postać zgładzonego w niemieckim obozie Dachau włocławskiego biskupa pomocniczego św. Michała Kozala. — To dobry głos dla nas na tę uroczystość. On prowadzi nas w kierunku eucharystii (…) nie w czasie pokoju, ale wojny. Przeżywał ją jako pragnienie i wezwanie do jedności pomimo różnic, odmienności narodowych i wrogości” — mówił.W latach 1940-1945 hitlerowcy deportowali do Auschwitz około 150 tys. Polaków. Stanowili oni drugą co do wielkości — po Żydach — grupę więźniów obozu. Co najmniej połowa z nich zginęła w Auschwitz, a wielu kolejnych po przeniesieniu do innych obozów. Od 2006 r. decyzją Sejmu RP 14 czerwca obchodzony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych.

14 czerwca 1940r

14 czerwca 1940 r. do Auschwitz przyjechał transport z więzienia w Tarnowie liczący 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Otrzymali oni numery od 31 do 758 i umieszczono na okres kwarantanny w budynkach dawnego Polskiego Monopolu Tytoniowego, nieopodal terenu dzisiejszego Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau (pierwsze obozowe numery otrzymali przybyli wcześniej do Auschwitz niemieccy więźniowie kryminalni, którzy objęli stanowiska funkcyjnych). Z 728 więźniów przywiezionych 14 czerwca 1940 r. do Auschwitz wojnę przeżyło 298 więźniów, zginęło 272, a w przypadku 158 los jest nieznany.

Łącznie według szacunkowych danych do Auschwitz przywieziono transportami bezpośrednimi lub tzw. zbiorowymi około 130-140 tys. Polaków, których ujęto w ewidencji numerowej, i około 10 tys. Polaków, których bez umieszczenia w ewidencji numerowej (m.in. więźniów policyjnych) zabito w obozie.

Szacuje się, że co najmniej połowa osadzonych w obozie Polaków zginęła tam na skutek: głodu, bicia, chorób, nadmiernej pracy, braku opieki lekarskiej, egzekucji przez rozstrzelanie albo zastrzyk fenolu lub w komorach gazowych. Wielu więźniów zginęło już po przeniesieniu do innych obozów koncentracyjnych.

W pierwszym okresie istnienia obozu Auschwitz polscy więźniowie, dla których go zakładano, dominowali liczebnie. Począwszy od połowy 1942 roku, wskutek coraz liczniejszych transportów Żydów z całej niemal Europy, liczba więźniów Polaków i Żydów zrównała się. Od tego czasu liczba Żydów zaczęła rosnąć. W drugiej połowie 1942 roku stanowili już około połowy ogólnego stanu więźniów, a od 1943 roku większość.

Źródło: Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau

Opublikowano 14 czerwca 2014